БАСПАСӨЗ - РЕЛИЗ
Наурыз 31 2015 жыл
ЖІӨ құрылымындағы автомобиль өнеркәсібі үлесінің өсуі саладағы жалақыны 157 000 теңгеге дейін өсірді.
Соңғы 4 жылда еліміздің жалпы ішкі өнімі құрылымындағы автомобиль өнеркәсібінің үлесі 4,5 есеге артты. Өсу динамикасы 120 мыңнан астам жаңа жұмыс орнын құруға және орташа жалақыны 000 мың теңгеге дейін арттыруға мүмкіндік берді.
Автокөлік өнеркәсібі саладағы ең жылдам дамып келе жатқан салалардың бірі болып табылады. 2014 жылдың қаңтар-ақпан айларында автомобиль өнеркәсібінің үлесі машина жасаудағы жалпы өнім көлемінің 9,31%-ын құрады. Биыл бұл көрсеткіш қазірдің өзінде 26 пайызды құрап отыр.
AKAB сарапшыларының бағалауынша, автомобиль өнеркәсібінің ішкі жалпы өнімге қосқан үлесі 70 млрд теңгені құрайды. 2012 жылы автомобиль өнеркәсібінің жалпы қосылған құнының көлемі шамамен 35 миллиард теңгені, ал 2010 жылы 8 миллиард теңгені құрады. Мұндай динамика автомобильдер мен коммерциялық көліктер өндірісінің тиімділігінің артқанын көрсетеді. Қосылған құн – бұл құрылатын жұмыс орындары, салынған зауыттар мен өндіріс орындары арқылы белгілі бір саланың экономикаға тікелей қосқан үлесі және пайда алу, әдетте, болашаққа инвестиция ретінде өндіріске қайтарылады.
Қарапайым қарапайым адам тұрғысынан алғанда, автомобиль өнеркәсібінің ел экономикасына қосқан үлесі жан басына шаққанда 8 мың теңгеге жуықтайды. Мұны тек экономикаға қосқан үлес ретінде ғана емес, сонымен бірге әрбір адамның әл-ауқатын арттыруға қосқан үлесі деп бағалауға болады, өйткені бұл бюджетке түсетін салықтар, жалақы, білімге, дамуға, жаңа технологияларға салынған инвестиция.
Әлемдегі ең ірі елдердің біріндегі автомобиль өнеркәсібінің дамуының мысалдарын қарастыра отырып, елдің жалпы ішкі өніміндегі автомобиль өнеркәсібі үлесінің артуы мен жалпы экономиканың дамуы арасындағы байланысты да байқауға болады. Мысалы, АҚШ-тың автомобиль өнеркәсібі ЖІӨ-нің шамамен 3%-ын (500 миллиард доллар) қамтамасыз етеді және 8 миллионға жуық американдықтарды (тәуелді салаларда қоса алғанда) жұмыс істейді. S&P 2008 жылы «үлкен үштіктің» (GM, Ford, Chrysler) банкротқа ұшырауы үш жыл ішінде 3 миллион жұмыс орнын, 400 миллиард доллар үй шаруашылығының кірісін, 156 миллиард доллар салықты және ЖІӨ-нің 0,2 пайызын жоғалтуға әкеледі деп есептеді. Ресей Федерациясында ЖІӨ-дегі үлесі 1%-дан сәл аз (667 млрд. рубль) және онда 1,5 миллионға жуық адам жұмыс істейді.
Қазақстандағы машина жасау саласының бір бөлігі ретінде автомобиль өнеркәсібі қазірдің өзінде ел экономикасының өсуінің локомотивіне айналуда. Қазақстандық автокөлік нарығының әлеуеті зор, өйткені ол қаныққаннан алыс, моторизация деңгейі өте төмен. Автостат әзірлеген халықты автокөлікпен қамтамасыз ету бойынша елдердің рейтингі бойынша Қазақстанда мың адамға 270 көліктен келеді (салыстыру үшін Ресейде бұл көрсеткіш 317, Беларусьте 355, АҚШ-та - 801, Францияда - 581, Финляндияда - 659 ), бұл елді моторландыру бойынша 58-тен 145-ші орынға қояды.
Ал енді, бірінші бесжылдықта AIID бағдарламасының көмегімен Қазақстан үшін автомобиль өнеркәсібі осындай салаға айналды, оның дамуының баяулауы домино эффектісін тудыруы мүмкін, автомобиль бөлшектерін өндіруге, химия өнеркәсібіне әсер етеді. , металлургия, банктер, сақтандыру компаниялары, коммерциялық жылжымайтын мүлік, тіпті тұтас облыстардың көрсеткіштері.(Қостанай, Өскемен, Семей). Мысалы, орташа автокөлік әуесқойының аптасына 5 000 теңгеге жанармай құятынына қарасаңыз, бұл сома айына 20 000 теңгені құрайды. Автокөлік өндірісі болмаған жағдайда мұнай өнеркәсібі жыл сайын шамамен 9,6 млрд теңге жоғалтуы мүмкін. Мамандардың айтуынша, автомобиль өнеркәсібіндегі әрбір жұмыс іргелес салаларда кемінде 8 қосымша жұмыс орнын ашады.
Сондықтан мемлекет тарапынан автомобиль өнеркәсібін дамытуға үздіксіз көмек көрсету экономиканы қолдаудың ажырамас бөлігі болып табылады. Бұл Қазақстанның әлемнің ең дамыған 30 елінің қатарына кіру жөніндегі еліміздің жоспарларын жүзеге асыруға да мүмкіндік береді.
Еске салайық, қазір Қазақстанда алты автоөндіріс орны бар. 2014 жылы салаға құйылған инвестиция 14 миллиард теңгеден астам соманы құрады. 40 млрд теңгеге 188 мыңнан астам жеңіл және коммерциялық көліктер шығарылды. Республикадағы машина жасау өнімдерінің үлесіне жалпы экспорттың шамамен 3%-ы және импорттың 41%-дан астамы келеді. Автомобиль өнеркәсібінде қазақстандық өндірістің үлесі 30%-ға жетеді.
2013 жылдың соңынан бастап Қазақстанда «СарыарқаАвтоПром» кәсіпорнының учаскесінде, Қостанай қаласында, Қазақстанда алғаш рет ЦКД режимінде өндіріс басталды, яғни. автомобиль өндірісінің толық циклі, соның ішінде Toyota Fortuner автомобильдерін шығару. CKD өндіру әдісі локализацияның жоғары пайызын (50% дейін), үлкен өндіріс көлемін (25 мыңнан) және көптеген жұмыстарды учаскеде орындауды (мысалы, бояу және дене дәнекерлеу) талап етеді.
Андрей Лаврентьев, Қазақстан автобизнес қауымдастығының президенті.
«Ұзақ мерзімді перспективада нарық 350 бірлікке дейін моторизация деңгейін қамтамасыз ететін өсуді күтуде. 1000 жылға қарай 2025 адамға шаққанда. 2015-2019 жылдары АИИД екінші бесжылдығына сәйкес нарық мемлекеттік бағдарламалармен қамтамасыз етіледі. Ел экономикасын дамытудағы автомобиль өнеркәсібінің рөлі оқшаулану деңгейінің өсуіне, автокомпоненттер өндірісінің жолға қойылуына, ішкі нарыққа жаңа инвесторлар мен технологиялардың енуіне қарай артады. Алдын ала болжам бойынша, 2017 жылға қарай автомобиль өнеркәсібінің жалпы қосылған құны 134 млрд теңгені құрайды».